ORTADOĞU’DA
GÜNCEL SIYASET
UAB 330
İlkbahar 2016
SALI 10:00 - 13:00
Öğretim Üyesi: Tugrul Keskin
Ofis: Siyaset Bilimi ve Uluslararası
İlişkiler, 304
Tel: (533) 607-8465
Office Hours: Carsamba 13:00 - 16:30 PM veya randevu ile
Dersin Tanimi ve Amaclari:
Bu dersin konusu “Ortadogu” olarak batililarin
adlandirdigi bolgenin, 20 ve 21’inci yuzyillardaki siyasi bir analizini
icermektedir. Avrupa’da yukselen sanayi devrimi ve teknolojik gelisim ile
ortaya cikan dogal kaynaklara olan ihtiyac, Avrupali devletleri somurge politikalari
uygulamaya itmis, bununla birlikte 1798-1801 yillarinda Misir’in Fransizlar
tarafindan isgali ile birlikte modern emperyalizm sureci bolgede baslamistir.
Bu surece karsi koyamayan Iranlilar, Turkler, Kurdler, Araplar ve bolgede
yasayan diger etnik yapilarin parcalanma ve birbirleri ile olan kaynak ve guc
rekabeti sureci baslamis ve akabinde ise Osmanli Imparatorlugunun cokusu sonucu
ulus devlet yapilarinin ortaya cikmasi ile gunumuze kadar gelmistir. Emperyalizmin
bolgeyi isgali 1880’li yillardan itibaren cok yogun bir surec almis ve bolgedeki
siyasi, sosyal ve ekonomik aglari alt ust etmis ve yeniden sekilendirmistir.
Bu
somuru sureci bolgede emperyalizm karsiti siyasi, sosyal ve dini hareketleri
ortaya cikarmistir. Modernist milliyetci hareketler, Misir, Turkiye, Iran,
Suriye, Israil, Arap yarimadasinda ortaya cikmis ve bu hareketlerin sonucu ulus
devletler olarak adlandirdigimiz 20’inci yuzyilda bolgenin haritasinin
sekillendigi yeni bir donem baslamistir. Milliyetci ve dinsel hareketler bu
baglamda her ne kadar emperyalizme karsi ortak hareket noktalari olsa da
devletlerin kurulusu ile birbirleri olan guc rekabetine de girmislerdir. Bu
baglamda 1928 yilinda Hasan Al-Banna tarafindan kurulan Musluman kardesler,
Modern Arap Milliyetciliginin kokeni olan Mişel Eflak’in kurdugu Baas hareketleri,
1921 yilinda Iran’da baslayan Riza Sah modernizmi, Turkiye’de Mustafa Kemal
Ataturk onderligindeki yeni Turkiye Cumhuriyeti, Misir’da 1953 yilinda Cemal
Abdül Nasır’in iktidari ile bolge, Ortadogu farkli, karmasik, catismalarin
yogun olarak yasandigi yeni bir doneme dogru yola cikmistir. Bunlar ile
birlikte Avrupa’da uzun yillardir irkciliga tabi tutulan Yahudiler 1898 yilinda
Isvicre’nin Basel sehrinde ilk Siyonist kongrede toplanarak Ortadogu’daki
topraklarina donus hareketini baslatmislardir. Aliyah olarak adlandirilan bu goc hareketi
aslinda kisiler bazinda Ortadogu’da ortaya cikan anti-emperyalist milliyetci ve
dinsel hareketlerden pek farkli bir ideolojik yaklasim icermemektedir. Bu
baglamda Avrupa’da yuzyilardir irkciligs tabi tutulan Yahudiler, Israil’e goc
etmeye baslamislar ve 1948 yilinda da Israil devletini kurmuslardir. Aslinda
Israil, Turkiye, Iran ve Baas yonetimindeki bolge devletlerinin ortak karakteri
modern bir toplum yaratarak daha once yasadiklari emperyalist sureci bertaraf etme
karakteri icermektedir. Fakat 1932 yilinda kurulan Suudi Arabistan ve gelismis
Avrupa’li devletlerin petrole olan ihtiyaclari sonucu bolge yine siyasi bir
karmasaya dogru yol almaya baslamistir. Bu surec darbeler, somuru, Kadin-erkek
esitsizligi, siyasi catismalar, terorizm, bolgelerarasi dengesizlik ve etnik
guruplarin birbirleri ile olan rekabetini daha da arttirmistir. Ikinci Dunya
savasi sonrasi Amerika’nin (ABD) dunya
gucu olmaya baslamasi, Sovyetlerin Sosyalizmi Ortadogu’da yaymak istemesi ile
farkli bir boyuta tasinmis, Turkiye, Iran Suudi Arabistan, Misir gibi ulkeler
ABD’nin yaninda saf tutmuslardir.
Bu
derste iste bu konulari islerken, bolgede gunumuzde var olan sorunlarida
irdeleyecegiz. Fakat unutulmamasi
gereken en onemli nokta gunumuz sorunlari tarihin bir yansimasidir. Bu yuzden
tarihsel perspektif buyuk onem arz etmektedir.
DERS KITABI:
·
Modern
Ortadogu Tarihi - Zekeriya Kursun, Ahmet Kavas, Davut Hut, Ahmet Emin Dag T.C.
ANADOLU ÜNIVERSITESI YAYINI NO: 3085 AÇIKÖGRETIM FAKÜLTESI YAYINI NO: 2010
MAKALELER:
·
Emperyalizm
Bağlaminda Oryantalizm Kavramina Bir Bakiş - Cengiz Karataş
Electronic
Turkish Studies. Spring2014, Vol. 9 Issue 5, p1269-1277. 9p.
·
Orta
Doğu Raporu - M. Kayhan MUTLU, Ramazan TAŞ, Mahmut AKPINAR.
·
Ortadoğu’da
Otoriter Rejimler: Ortadoğu Arap Toplumlari’nin Tarihsel, Siyasal ve
Sosyo-Ekonomik Yapisi Uzerinden Bir Değerlendirme - Demirhan Fahri Erdem ve Ciğdem Erdem.
·
Orta
Doğu’da Islamci Siyaset Değişim Sürecinde Müslüman Kardeşler ve Nahda - Ilim
Kultur ve Egitim Dernegi, 2014.
·
Orta
Doğu’ya Demokrasiyi Getirmek - Sait YILMAZ. International Journal of Economic
and Administrative Studies.
·
Uluslararasi
Ilişkiler Bağlaminda Ortadoğu’da Büyük Güç Politikalarini Açiklamaya Yönelik
Bazi Kuramsal Yaklaşimlar - Osman N. ÖZALP. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi
Dergisi No:48. (Mart 2013). ss.43-59.
·
Ortadoğu’nun
Krizi: Arap Baharı ve Demokrasinin Geleceği - Duygu Dersan Orhan, Atılım Sosyal
Bilimler Dergisi 2013: 3 (1-2), 17-29.
TAVSIYE EDILEN OKUMALAR:
·
Modern
Ortadoğu Tarihi (1453 - 2015) James L. Gelvin. 2016, Istanbul.
http://www.idefix.com/kitap/modern-ortadogu-tarihi-james-l-gelvin/tanim.asp?sid=X0BKC2H4JO2O474QS2X5
·
Modern
Ortadoğu Tarihi - William L. Cleveland. 2008, Istanbul.
DERSI GECMEK ICIN GEREKLI SARTLAR:
BU BOLUMU LUTFEN DIKKATLICE GOZDEN
GECIRINIZ:
Test (5) 30.0
YOKLAMA 10.0
GAZETE MAKALESI 20.0
Toplam 100
Final
Exam: Final sinavi
coktan secmeli test seklinde 24
Mayis Sali gunu ders saatinde baslayacak ve bir saat surecektir. Final
sinavi 40 sorudan olusacak ve her soru 1 puandir.
HAFTALIK
TEST: Donem boyunca
her biri coktan secmeli olan 12 soruden olusan 5 test yapilacaktir. Testteki
her bir soru 0.5 puandir. Testlerin gunleri ders programinda
belirtilmistir.
Gazete
Makelesi: Donem boyunca her ogrenci hocanin belirleyecegi ve ogrenciye
bir hafta onceden email ile bildirecegi konular ile ilgili olmak uzere 10
gazete makalesi getirecektir. Getirilen
gazete makaleleri sinifta bir kac cumle ile ozetlenecek ve makale hakkindaki
goruslerini sinif arkadaslari ile paylasacaktir. Getirilen makalenin ilk sayfasinin ciktisi alinacak ve ogrencinin adi ve
soyadinin yazilmasi ile ders bitiminde hocaya teslim edilecektir. Gazete
makaleleri dersin ilk yarim saatinde tartisilacaktir. Her gazete makalesi 2
puandir. HAFTADA BIRDEN FAZLA MAKALE KABUL EDILMEYECEKTIR!
DERSTE CEP
TELEFONU VE BILGISAYAR KULLANMAK YASAKTIR!
DERSIN YARISINDA CIKMAK VEYA SINIFA GIRMEK
YASAKTIR.
ILK BES DAKIKADAN SONRA GELENLER DERSE KABUL
EDILMEYECEKTIR!
DERS PROGRAMI
|
HAFTA -1
|
· Emperyalizm Bağlaminda
Oryantalizm Kavramina Bir Bakiş - Cengiz Karataş
· Ortadoğu’da Otoriter
Rejimler: Ortadoğu Arap Toplumlari’nin Tarihsel, Siyasal ve Sosyo-Ekonomik
Yapisi Uzerinden Bir Değerlendirme - Demirhan Fahri Erdem ve Ciğdem Erdem. http://www.akademikortadogu.com/belge/ortadogu14makale/demirhan_fahri_erdem_cigdem_erdem.pdf
|
|
HAFTA -2
|
·
Ortadogu Tarihine Giris (Modern Ortadogu Tarihi)
|
|
HAFTA -3
|
·
Ortadogu Tarihi’nde Hasimîler: Irak ve Ürdün (Modern
Ortadogu Tarihi)
|
|
HAFTA -4
|
·
Merkezî Ortadogu: Suriye, Filistin-Israil, Lübnan (Modern
Ortadogu Tarihi)
|
|
|
|
|
HAFTA -5
|
·
Arap Yarimadasi: Suudi Arabistan ve Yemen (Modern Ortadogu
Tarihi)
|
|
HAFTA -6
|
·
Körfez Ülkeleri: Kuveyt, Katar, Bahreyn, Birleflik Arap
Emirlikleri ve Umman Sultanligi (Modern Ortadogu Tarihi)
|
|
|
|
|
HAFTA -7
|
·
Kuzey Afrika (Magrip) Ülkeleri (Modern Ortadogu Tarihi)
|
|
HAFTA -8
|
·
Iran (Modern Ortadogu Tarihi)
|
|
|
|
|
HAFTA -9
|
·
Ortadogu ve Petrol (Modern Ortadogu Tarihi)
|
|
HAFTA -10
|
· Orta Doğu Raporu - M.
Kayhan MUTLU, Ramazan TAŞ, Mahmut AKPINAR. http://www.turgutozal.edu.tr/public/1/files/2015/7/Orta-Dogu-Raporu.pdf
|
|
|
|
|
HAFTA -11
|
·
Ortadoğu’nun Krizi: Arap Baharı ve Demokrasinin Geleceği -
Duygu Dersan Orhan, Atılım Sosyal Bilimler Dergisi 2013: 3 (1-2), 17-29.
|
|
HAFTA -12
|
· Uluslararasi Ilişkiler Bağlaminda
Ortadoğu’da Büyük Güç Politikalarini Açiklamaya Yönelik Bazi Kuramsal
Yaklaşimlar - Osman N. ÖZALP. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi No:48.
(Mart 2013). ss.43-59.
|
|
|
|
|
HAFTA -13
|
· Orta Doğu’da Islamci
Siyaset Değişim Sürecinde Müslüman Kardeşler ve Nahda - Ilim Kultur ve Egitim
Dernegi, 2014. http://ilke.org.tr/wp-content/uploads/2015/01/ortadogudaislamcisiyaset.pdf.pdf
|
|
HAFTA -14
|
· Orta Doğu’ya Demokrasiyi Getirmek - Sait
YILMAZ. International Journal of Economic and Administrative Studies.
|
|
|
FINAL
23 Mayıs -
03 Haziran 2016 (Pazartesi - Cuma)
|
No comments:
Post a Comment